|
wojska nadworne |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(10.VII-25.VIII.1649) (28-30.VI.1651) |
Polska krajem w którym każdy obywatel mógł się czuć bezpiecznym nigdy nie była. Fakt ten szczególnie dotyczył magnatów kresowych których dobra były narażone na ciągłe napady Tatarów i bunty mieszkańców Ukrainy, o podjazdach ze strony sąsiadów już nie wspominając. W tym celu każdy z nich utrzymywał armie o różnej liczebności, które miały strzec interesów.
Według różnych źródeł Jeremi utrzymywał jedną z najliczniejszych prywatnych armii w Rzeczpospolitej. Liczyła ona od 4000 do 6000 wojska. Wiadomo, że na swej pierwszej wojnie (1632) posiadał wojska liczące około 4500 osób. Zapewne takimi siłami operował w swych walkach przeciw Tatarom. Wiemy również, że w swej wyprawie na tereny Chanatu Krymskiego, nad której celem tak głowią się historycy, operował 21.000. armią, będącą istnym pospolitym ruszeniem chłopów z jego ziem i jego prywatnych wojsk zaciężnych. W chwili wybuchu powstania Chmielnickiego posiadał najprawdopodobniej 5 do 6 tysięcy wojska i niedorzecznym wydaje się tu stwierdzenie Pawła Jasienicy, że były to siły skromniutkie (hetmani dysponowali 5-cioma tysiącami), aczkolwiek na pewno nie były to siły proporcjonalne do sił wroga ( w szczytowym momencie 200.000). Tymi siłami osłaniał swój odwrót z Zadnieprza. Pod Starokonstantynowem do jego pułków dołączyły 2 pułki piechoty Dominika Zasławskiego.
Co do umiejętności wojskowych Jeremiego to trzeba przyznać, że stały na bardzo wysokim poziomie. Zapewne było to skutkiem odbytej przez Jareme edukacji w Niderlandach oraz waleczności, którą jako potomek Dymitra Korybuta miał we krwi.
Jedyne dokładne dane co do liczebności i rodzajów jego sił, które się zachowały pochodzą ze spisu sług zawartego w testamencie. Zawierają one również jego zaległości w wypłacie żołdu, zobowiązania i ewentualne nagrody dla swych poddanych. A oto one:
Chorągiew sług ukraińskich. Osoby służne.
Muzyka wojskowa do tych dwóch chorągwi, jako trębacze, surmacze, dobosze, kosztem skarbu mego przez p. pułkownika obmyśliwana i zatrzymana być ma, a meliorację jurgieltów i podwyższenie pocztów zostawuję in arbitrio [uznaniu] syna mego. Ująć jednak tym, którzy tu wyrażeni, nie będzie mógł nic sub onere iuris [pod ciężarem prawa] oprócz oddalającemu się od usług jego i domu mego; ten już excludus a beneficiis [wyłączony z dobrodziejstw] może być. PP. słudzy wołyńscy, którzy tu exprimunt [są wyrażeni], przy tychże dożywotnich jurgieltach zachowani być mają. Ci już od ustawicznego postanowienia są wolni, oprócz gdy osobą swoją syn mój do usługi Rzptej stawać by miał, każdy wg jurgieltu poczet stawić powinien. In publicis jednak, na sejmach, sejmikach, gdzie będzie ordynacja syna mego, stawać powinni będą, jako też i na zjazdach publicznych na rezydencję przy boku syna mego, kiedykolwiek tego exiget ratio [będzie wymagała sprawa], obligantur [są zobowiązani] i do wszelkiej usługi, której honor jego wyciągać będzie.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
© Jakub Pączek |
Krótka historia rodu Wiśniowieckich oraz jego rodowód i herb. Pełna lista tytułów i urzędów Jeremiego. Dzieciństwo i lata od 1612 do 1632. Smoleńsk, Ochmatów i lata 1632-1647. Powstanie Chmielnickiego, Konstantynów, Piławce (1648). Zbaraż i Zborów (1649). Beresteczko i śmierć (1650-1651). Historia jego pochówku. Syn większy od ojca - życiorys syna Jeremiego - Michała Korybuta Króla Polski. Artykuł pt."Kniazia Jaremy Nieporozumienie". strona główna |