[Korybut - Herb kniaziów na Wiśniowcu i Łubniach]

Herb i rodowód Wiśniowieckich.


M.Fajans, Zamek w Wiśniowcu nad Horyniem

Dymitr Wiśniowiecki zw. Bajda(?) - legendarny wódz kozacki (Muzeum w Ostrogu)

Dymitr Wiśniowiecki zw. Bajda (fragment tableau wilanowskiego)

Janusz Antoni Wiśniowiecki, jeden z ostatnich Wiśniowieckich


Pałac Wiśniowieckich w Krakowie.

Zamek w Zbarażu, pałac wewnętrzny, stan obecny


Monastyr Mharski pod Łubniami

Michał Serwacy Wiśniowiecki,
ostatni Wiśniowiecki


pieczęć króla Michała Korybuta - orzeł polski z herbem Korybut
Wiśniowieccy wywodzili się z rodu Zbaraskich. Protoplastą rodu był Michał Zbaraski (?-1516), namiestnik bracławski, który odziedziczył zamek w Wiśniowcu i od niego wziął swe nazwisko. Tytuł książęcy Wiśniowieccy dziedziczyli, jako potomkowie Zbaraskich po Fiodorze Korybutowiczu (Nieświskim), synu Dymitra, brata Władysława Jagiełły. Na cześć pochodzenia od Korybutowiczów każdy Wiśniowiecki nosił na trzecie imię - Korybut. Pieczętowali się herbem własnym (w herbarzach przyjęto nazwę Korybut). Dzielili się oni na dwie gałęzie rodowe:
- królewską - zwaną też Zadnieprzańską, zapoczątkowana przez syna Michała Zbaraskiego - Aleksandra - rządziła terenami Zadnieprza ze stolicą w Łubniach, nazwa gałęzi pochodzi od Michała Korybuta Wiśniowieckiego, króla polski - ostatniego z tej gałęzi, nosili oni tytuł "księcia na Wiśniowcu i Łubniach" z niej pochodzili Jeremi "Jarema" i Michał Korybut
- książęcą - zapoczątkowana przez syna Michała Zbaraskiego - Iwana - zamieszkała na Podolu, z niej pochodzili najsłynniejsi awanturnicy - Dymitr Bajda oraz Konstanty (odkrywca Dymitra Samozwańca), ta gałąź nosiła tytuł "książąt na Wiśniowcu", który był ich faktyczną własnością, a po wymarciu Zbaraskich dodali do tytułu " i Zbarażu".

Do XVII wieku Wiśniowieccy pozostali wierni prawosławiu. Jako pierwsza na rzymski katolicyzm przeszła gałąź książęca, gałąź królewska uczyniła to dopiero w 1632 za sprawą Jeremiego.

Siedziby rodowe Wiśniowieckich to Zbaraż, Wiśniowiec, Łubnie. W różnych okresach czasu posiadali też inne pałace, bądź w nich rezydowali. Wraz z majątkiem Zbaraskich otrzymali, oprócz zamku w Zbarażu, m.in. pałac przy Rynku Głównym w Krakowie (numer 20; potem wielokrotnie sprzedawany, a obecnie znany bardziej jako pałac Potockich, jego fasada została przebudowana w latach 1777-83, co zatarło wszelkie ślady jego dawnych właścicieli). Przez pewien okres czasu (od 1652) władali nawet zamkiem Krzyżtopór w Ujeździe oraz Barsnowem Sandomierskim.
Podczas powstania Chmielnickiego Zamoyscy oddali Jeremiemu Wiśniowieckiemu w użytkowanie swój zamek w Krzeszowie niedaleko Zamościa (obecnie brak jakiś namacalnych śladów po tym zamku), gdzie rezydował on w 1650 roku i spisał swój testament.
Po wymarciu Wiśniowieckich ich majętności przypadły Mniszchom, potem wielokrotnie zmieniały właścicieli i ostatecznie popadły w ruinę.

Zamek w Zbarażu został zniszczony podczas działań wojennych II wojny, resztki murów rozebrano na stodołę dla kołchozu, potem odbudowano część pałacową. Obecnie mieści się tam muzeum zamkowe, gdzie można obejrzeć popiersia wodzów, którzy nie mogli go zdobyć.

Pałac w Wiśniowcu przechodził różne koleje losu. Do połowy XIX wieku jego wyposażenie było kompletne. Wielokrotnie zmieniał właścicieli. Jednak jeden z nich - Hrabia Włodzimierz Plater przeliczył się ze swymi siłami nabywając zamek. Był on zmuszony urządzić licytację rzeczy znajdujących się w zamku. Zbiory zostały rozprzedane osobom prywatnym i stopniowo słuch o nich ginął. Obecnie zachowała się tylko wspaniała barokowa fasada zamku z połowy XVIII wieku. Wnętrza praktycznie nie istnieją, dach i stropy są w ruinie i w większości już runęły, a w pałacu pasą się krowy.

Łubnie, stolica gałęzi królewskiej, przestały istnieć najwcześniej, bo już jesienią 1648 roku rewolta chłopów zadnieprzańskich wycięła ich ludność (nie bacząc czy byli to Rusini czy Lachowie) i spaliła zamek. Chmielnicki szybko odciął się od tego wydarzenia, kazał schwytać przywódców buntowników, kilku ściął sam, kilku wydał Jaremie.
Podczas robót drogowych w latach pięcdziesiątych XIX robotnicy odkryli przypadkowo masową mogiłę ofiar tej masakry.


Do najsłynniejszych Wiśniowieckich należą:
- Michał Tomasz Korybut (1640-1673), syn Jeremiego, wojewodzic ruski, od 1669 Król Polski (na koronacji przyjął imiona Michał Korybut)
- Jeremi zwany "Jarema" (1612-1651), wojewoda ruski, starosta kaniowski, przasnyski i przemyski
- Dymitr zwany Bajda (?-1563), starosta kaniowski, założyciel Siczy Zaporoskiej, legendarny wódz kozacki
- Dymitr Jerzy (1631-1682), wojewoda bełski i hetman wielki koronny, po poślubieniu Teofilii Zasławskiej Ostrogskiej najbogatszy magnat Rzeczpospolitej
- Adam (?-1622) i Konstanty (1564-1641), odkrywcy Dymitra Samozwańca
- Janusz (1598-1636), koniuszy wielki koronny
- Michał Serwacy Korybut (1690-1744), hetman wielki litewski, kanclerz wielki litewski, ostatni z rodu

Linia królewska wymarła 10.XI.1673 roku wraz ze zgonem Michała Korybuta we Lwowie, który będąc impotentem nie miał dzieci.
Ostatni z gałęzi książęcej- Michał Serwacy umarł 18.IX.1744 roku w Mereczu, pozostawiwszy dwie córki.
Doczesne szczątki Wiśniowieckich spoczywają w Wiśniowcu, prawosławnych (do Michała i Rainy z Mohyłów) w Cerkwi Zamkowej, a rzymskokatolickich w kościele Świętego Michała (zrównanym z ziemią w przez UPA w 1944 roku). Oprócz tego zwłoki Jeremiego spoczywają na Świętym Krzyżu, Michała Korybuta na Wawelu, Konstantego i Janusza w Załoźcach, a grób Dymitra Bajdy niegdyś znajdował się w Istambule.

Praktycznie wygląd każdego z Wiśniowieckich (oprócz Michała Korybuta) jest dla nas zagadką, bo choć istnieje tzw. Tableau Wilanowskie będące kopią galerii Michała Serwacego, a nawet pare oryginałów tych obrazów, to są one niezbyt udane i nie ma pewności z jakich modeli malowano obrazy.
Obok prezentuję kilka z istniejących wizerunków Wiśniowieckich.




Drzewo rodu Wiśniowieckich, według Wolffa z poprawkami Władysława Tomkiewicza.



© Jakub Pączek

Dlaczego o nim jest ta strona - moja ocena jego postaci.
Krótka historia rodu Wiśniowieckich oraz jego rodowód i herb.
Pełna lista tytułów i urzędów Jeremiego.
Dzieciństwo i lata od 1612 do 1632.
Smoleńsk, Ochmatów i lata 1632-1647.
Powstanie Chmielnickiego, Konstantynów, Piławce (1648).
Zbaraż i Zborów (1649).
Beresteczko i śmierć (1650-1651).
Historia jego pochówku.
Syn większy od ojca - życiorys syna Jeremiego - Michała Korybuta Króla Polski.
Artykuł pt."Kniazia Jaremy Nieporozumienie".
strona główna